Józef Mirosław Życiński (1948-2011) – polski biskup rzymskokatolicki, teolog, filozof, publicysta.

Uczył się w I Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim. Uczęszczał do Wyższego Częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie, a święcenia kapłańskie otrzymał w Częstochowie w 1972 roku. Od 1990 był biskupem diecezjalnym tarnowskim, a od 1997 arcybiskupem metropolitą lubelskim.

Był doktorem Papieskiego Wydziału Teologicznego w Krakowie (1976), doktorem Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.  Od 1980 kierował Katedrą Logiki i Metodologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. W latach 1982-1985 prodziekan, a w 1988-1990 dziekan Wydziału Filozoficznego tej uczelni. Był wielkim kanclerzem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wykładał m.in. w Berkley, Oksfordzie, Catholic University of America w Waszyngtonie, Australian Catholic University w Sydney.

Był członkiem Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN, Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki w Wiedniu, Kongregacji ds. Wychowania Katolickiego, Papieskiej Rady ds. Kultury, Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu RP, Komisji Episkopatu do Spraw Nauki Wiary, członek zagraniczny Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, przewodniczący Rady Episkopatu do Spraw Apostolstwa Świeckich i Rady Programowej KAI. Zasiadał we Wspólnej Grupie Roboczej Kościoła Katolickiego i Światowej Rady Kościołów (1999–2005), a także w Radzie Fundacji Auschwitz-Birkenau.

Publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym” i „Gazecie Wyborczej”. Współpracował także z Radiem eR, regionalno-katolicką rozgłośnią archidiecezji lubelskiej. Dawniej współpracował z miesięcznikami „Znak” i „Więź”, a także z „Rzeczpospolitą”, „Niedzielą” oraz Pierwszym Programem Polskiego Radia. W 1990 założył Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS. W 1992 utworzył obecne Radio RDN Małopolska.

Autor ponad 50 książek i ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozoficznej, teologicznej, kulturowej, naukom przyrodniczym. Dużo miejsca w swojej pracy naukowej oraz w publicznych i duszpasterskich wystąpieniach poświęcał współczesnej integracji europejskiej oraz stosunkowi Kościoła Rzymskokatolickiego do Unii Europejskiej.

Zmarł nagle w Rzymie na zawał serca. Uroczystości pogrzebowe pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Polsce abpa Celestina Migliore odbyły się 19 lutego 2011 w archikatedrze św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Lublinie. Mszę św. żałobną koncelebrowało ponad stu kardynałów, arcybiskupów i biskupów z Polski i ze świata.

W 2004 został laureatem Fenomenów Przekroju, nagrody przyznawanej przez tygodnik „Przekrój”. W 2005 otrzymał Medal św. Jerzego, nagrodę przyznawaną przez „Tygodnik Powszechny”. W 2007 został uhonorowany tytułem Człowieka Roku, wyróżnieniem przyznawanym przez „Gazetę Wyborczą”. Nagrodę otrzymał za konsekwentną obronę wartości ładu demokratycznego i pluralizmu, za chrześcijańskie świadectwo humanizmu i tolerancji. Laudację na cześć laureata wygłosiła profesor Barbara Skarga.

Tytułami doctora honoris causa uhonorowały go Akademia Rolnicza w Lublinie (2004), Uniwersytet Jagielloński (2005) oraz Akademia Medyczna w Lublinie (2007).

Postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego z 17 lutego 2011 „za wybitne zasługi w działalności duszpasterskiej oraz osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej, za chrześcijańskie świadectwo humanizmu i tolerancji” został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Wybrane publikacje:  Medytacje filozoficzne, Okruchy wartości, Samotność wśród liberałów, Szlakiem Miłości. Rozważania, Okruchy nadziei, Ziarno samotności, Ułaskawianie natury.