Lew Tołstoj (1828-1910) – rosyjski powieściopisarz, dramaturg, krytyk literacki, myśliciel, pedagog. Jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej. Jego idee „nieprzeciwstawiania się złu przemocą” miały znaczący wpływ na poglądy Mahatmy Gandhiego i Martina Luthera Kinga.

Przyszedł na świat w Jasnej Polanie, jako potomek dwóch znanych w Rosji rodzin arystokratycznych: Tołstojów i Wołkońskich. Wcześnie osierocony, matka zmarła w 1830, ojciec siedem lat później. Lwa i czwórkę jego rodzeństwa wychowywały krewne ojca. Kształcił go francuski, a potem niemiecki guwerner. W 1844 rozpoczął studiowanie orientalistyki , a następnie prawa na  Uniwersytecie Kazańskim. W tym okresie, pod wpływem twórczości Jeana-Jacques’a Rousseau, zaczęły rozwijać się jego zainteresowania filozoficzne. Po trzech latach zrezygnował jednak ze studiów.  Wrócił do rodzinnego miasta, gdzie poświęcił się nauce języka angielskiego, zajęciom z muzyki i samodzielnemu studiowaniu prawa. W 1849 otworzył tam szkołę dla dzieci chłopskich.

Od 1851 służył w wojsku na Kaukazie. W tracie wojny krymskiej walczył na Bałkanach i w oblężonym Sewastopolu. Wtedy opublikował swoje pierwsze utwory: pierwszą część trylogii autobiograficznej Dzieciństwo oraz Opowiadania Sewastopolskie. Po wojnie, kiedy był już uznawany za przedstawiciela nowego pokolenia literackiego Rosji, zrezygnował z kariery wojskowej. Mieszkał na przemian w Jasnej Polanie, Sankt Petersburgu i Moskwie.

W opowiadaniu Lucema znalazły swe odbicie jego dwie podróże do Europy Zachodniej. Po powrocie do Jasnej Polany założył 13 szkół dla dzieci chłopskich, wydawał periodyk pedagogiczny „Jasna Polana”, napisał i wydał podręcznik, opowiadania i bajki dla dzieci, uczył w założonych przez siebie szkołach.

W 1862 wziął ślub z Zofią Bers, poświęcił się rodzinie, obowiązkom i gospodarstwu wiejskiemu oraz swej twórczości. Lata siedemdziesiąte XIX wieku były ważnym okresem w procesie kształtowania się jego poglądów. Naukę Chrystusa pojmował racjonalistycznie, jako system etyczny, odrzucał wszelką przemoc (w tym państwo i Kościół, lecz głosił hasło „niesprzeciwiania się złu przemocą”). Nawoływał do powrotu do natury (tylko praca chłopska jest bogobojna, ziemia i rola należą do wszystkich) i przejawiania czynnej miłości bliźniego. Uważał, że wiele zdobyczy cywilizacji jest złem, ponieważ, jako dostępne tylko dla niektórych, pogłębiają przepaść pomiędzy bogatymi a biednymi. Występował również przeciw "czystej sztuce" uprawianej z potrzeby estetycznej. Popadł w zatarg z rządem (zakaz rozpowszechniania jego pism) i z Cerkwią (został ekskomunikowany i wydalony z niej w 1901). W tym czasie nominowany był do Literackiej Nagrody Nobla (mówiono o nim jako o najważniejszym kandydacie), której ostatecznie nie otrzymał.

Pod koniec życia popadł w konflikt z rodziną z powodów majątkowych (chciał rozdzielić swój majątek pomiędzy chłopów). Opór rodziny i rozterki pisarza uniemożliwiały realizację zamierzeń. Od 1909 roku w osobistych dziennikach Tołstoja coraz częściej pojawiały się zapisy o zamiarze opuszczenia domu. Jesienią 1910 opuścił potajemnie Jasną Polanę, by przeżyć resztę życia zgodnie ze swymi poglądami. W pociągu zachorował na zapalenie płuc i musiał przerwać podróż. Zmarł 20 listopada na małej stacji kolejowej Astapowo.

Wybrana twórczość: Dzieciństwo, Lata chłopięce, Młodość, Poranek ziemianina, Kozacy, Wojna i pokój, Anna Karenina.